ELEKTROKARDİYOGRAFİ (EKG)

Cilde yapılan elektrotlar aracılığı ile grafik olarak kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden bir cihaza elektrokardiyografi cihazı adı verilir. EKG cihazının kayıtlarına elektrokardiyogram denir.

EKG Cihazının Özellikleri

EKG cihazı, kalbin elektriksel aktivitesini kablo ve elektrotlar yardımıyla algılar. çok küçük seviyede olan bu elektriksel aktiviteler elektronik devreler tarafından yükseltilerek ekrana ve EKG yazıcısına aktarılır. 

Dokunmatik ekranlı, yorum cipli, özel durumlarda (elektrot temassızlığı,batarya azlığı, EKG kağıdı bitmesi vb.) alarm verme özelliği gibi farklı özelliklere sahip EKG cihazları vardır.

EKG Cihazının Kısımları

VOLTMETRE

Kalbin vücut yüzeyine ulaşan elektriksel uyarılarının, vücudun standart bölgelerine yerleştirilen elektrotlar yardımı ile algılandığı devredir.

FİLTRE

 Kalbe ait olmayan elektriksel faaliyetin süzüldüğü devredir. iskelet kaslarından ya da başka bir kaynaktan gelen elektriksel uyarılar bu devrede engellenir.

YÜKSELTİCİ (AMPLİFİKATÖR)

Kalbin deri yüzeyine ulaşan elektriksel uyarıları çok düşük voltajlı olduğundan bu uyarıları izlenebilecek seviyede yükselten kısımdır.

YAZICI (KAYIT ÜNİTESİ)

Kayıtta genellikle ısıl yazıcılar kullanılır. EKG kağıdı sıcaklık karşısında siyahlaşan bir özelliğe sahip olduğu için elektrik akımından ısınan yazıcı çubukla (termal kafa) kolayca elektrokardiyogram çizer. ayrıca karbonlu, mürekkepli ve optik sistemler de vardır. 

EKG cihazının gösterge panelinde bulunan fonksiyon düğmeleri şunlardır ;

• Power (on/off): Cihazı çalıştır ve durdur.
• Start-stop: Kayıt başlat ve sonlandır düğmesi
• Auto-Manuel: Otomatik veya manuel kayıt seç düğmesi 
• Lead : Cihaz manuel kayıt seçeneğinde iken istenen derivasyonu seç düğmesi
• Speed: Kayıt hızı seç düğmesi (25,50mm/sn.)

EKG Elektrotları

EKG elektrotları, kalbin elektriksel aktivitesini deri yüzeyinden algılayan, genellikle metalden yapılmış iletkendir. EKG cihazlarında çeşitli elektrotlar kullanılır. EKG çekmek için mandal/plaka şeklindeki ekstremite elektrotları kol ve bacaklara; puvar şeklindeki göğüs elektrotları da göğüs duvarına yerleştirilir. Elektrotlar vücuda iletkenliği artıran elektro jel sürülerek kullanılır. Elektrotların bir kısmı tek kullanımlıktır.

Her elektrot, hasta kablosu ile cihaza bağlanır. İyi bir EKG kaydı yapabilmek için elektrotların temiz ve kabloların sağlam olması gerekir.

EKG Kağıdı

EKG kağıdı, kenarı 1 mm boyutunda 5 küçük kareden oluşan ve kalın çizgilerle işaretlenmiş büyük karelerden oluşan milimetrik bir kağıttır. EKG kağıdı, yazıcının özelliğine göre dar veya uzun şerit ya da sayfa kağıt şeklindedir. Kağıt ne şekilde olursa olsun üzerinde bulunan küçük ve büyük karelerin ölüçüsü aynıdır.

EKG cihazında bulunan kağıdın cinsi servis veya kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde olmalıdır. Farklı kağıtlar, termal kafaya zarar verebilir. Kağıtları yüksek ısı, nem ve direkt güneş ışığı gibi etkilerden koruyarak muhafaza etmek gerekir. Organik çözücüler (tutkal gibi) kağıtların yüzeyinde bozulma yapabilir. Kağıt takarken termal kafaya dokunmamalı, eğer temas edilirse kafa temizlenmelidir. Normal lazer veya mürekkepli yazıcıların kağıtlarını yerleştirmeden önce kağıtlar havalandırılmalıdır. 

  

EFORLU EKG (TREADMİLL- STRES TESTİ)

Kliniklerde kullanılan EKG cihazının yanı sıra holter ekg ve eforlu ekg çeşitleri de bulunmaktadır. Eforlu EKG, egzersiz sırasında yapılan EKG kaydıdır. Egzersiz treadmill adı verilen bir koşu bandında ya da bir bisiklet üzerinde belli bir süreyle yapılmaktadır. 

Kalp yükünü giderek artıracak şekilde egzersiz yapılırken EKG'nin sürekli izlenmesi ve belli aralıklarla kayıt alınmasına efor testi denir. Efor testi kalp-damar hastalıklarını araştırmada kullanılır. Hasta; dönen bir bant üzerinde yürütülerek veya sabit bir bisiklette pedal çevirtilerek kalp hızı artırılır. Bu sırada hastadan alınan EKG kayıtlarının bilgisayarlarda analizi yapılır. Aynı zamanda egzersizle kan basıncı ve nabız değişiklikleri, hastanın göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi şikayetlerinin olup olmadığı da kaydedilir. Normal EKG'de görülmeyen bozukluklar bu test sayesinde ortaya çıkarılabilir. 

HOLTER EKG / RİTİM HOLTER 

 Holter EKG; hastanın günlük hayatını etkilemeden 24-48 saat süreyle kalp aktivitesini kesintisiz olarak kaydeden ve dökümünü  yapan, cep telefonu boyutunda, küçük bir kayıt cihazıdır. Kalbin çalışmasıyla ilgili bozuklukların tespit edilmesinde veya tedavinin izlenmesinde kullanılır. 

Holter sistemi vücuda yapıştırılan elektrotlara bir ara kabloyla bağlanan küçük bir metal kutudur. Cihaz, kemerle belde taşınabilir veya boyuna asılabilir.

EKG CİHAZININ BAKIMI VE TEMİZLİĞİ

Temizleme işleminden önce cihazın elektrik bağlantısı kesilmeli, kablo ve bağlantıları cihazdan ayrılmalıdır. Cihaz hasta kablosu ve elektrotlar suya temas ettirilmemelidir. Suyla ıslatılmış pamuklu bezle temizlenmeli ve sonra kuru bezle silinmelidir. Deterjan, eritici ve organik çözücüler (alkol vb.) kullanılmamalıdır. Elektrotlar üzerinde çizik oluşmamalıdır. Aksi takdirde bu durum yanlış ölçümlere sebep olabilir. Hasta ile temas eden kısımların temizliğinde enfeksiyon riskine yönelik koruyucu tedbirler alınmalıdır. 

Yazıcının mekanik aksamı ve dişlikleri kontak sprey kullanılarak temizlenmelidir. Termal kafa temizlenmeden önce soğuk olmasına dikkat edilmelidir. Sıcak halde termal kafa zarar görebilir. Termal kafanın temizliğinde özel temizlyeciler kullanılmalıdır.